Bilimin Kolları / Tarih

25 Ekim 2014, 00:43:12

Bilimin Kolları / Tarih

Tarih geçmişe ilişkin, olayları yer ve zaman göstererek ve sebep-sonuç ilişkisine bağlı sistemli bilgilerdir. Araştırma alanı olarak, tarih insan kayıtlarına, yazılı ya da sözlü kaynaklara dayanır. Tarihi bilgi, geçmişteki olaylara ilişkin bilinenlerin, tarihe ilişkin güncel düşünce çerçevesiyle yorumlanmasıyla oluşur.

Tarihte çalışma alanları

Tarih; toplulukların yaşayış biçimleri, savaşlar ve barışlar, sanat ve bilim alanındaki gelişmeler, din ve inanç gibi geniş bir alana sahip olması, tarihi kaynakların fazlalığı tarihçilerin belirli alanlarda çalışmalarını yoğunlaştırmalarını gerektirmiştir. H.G. Wells ile Will ve Ariel Durant gibi bazı tarihçiler genel olarak tarih çalışmaları yapsalar da, hemen hemen bütün tarihçiler belli bir konuda uzmanlaşmışlardır.

Tarih bilgilerinin sınıflandırılması

Tarihi bilgiler çok çeşitli yollarla sınıflanabilir:

* Kronolojik anlatımlar (Zaman şerit)

Sebep-sonuç ilişkisi

Her olayın sebepleri ve sonuçları vardır ve tarihteki olaylar bir zincirin halkaları gibidir.Tarihteki bir durumun bir önceki durumun sonuçları arasında ve bir sonrakinin sebebleri arasındadır.Bu sebeple tarihçi tarihi olayları sebep-sonuç ilişkisi içerisinde incelenmemelidir.

Zaman ve yer

Tarihi bir olayın geçtiği yeri ve zamanı göstermek, hem bilgilerin doğruluğu hem de tarihi olayın geçtiği dönemin koşullarını (iklim, yaşam koşulları vs.) göz önüne alıp, sebep-sonuç ilişkilerine varmamızı kolaylaştırması bakımından gereklidir.

Tarihi kaynaklar ve yöntem

Tarihçiler araştırmalarında çok çeşitli kaynaklar kullanırlar. Bu kaynakların önem sırasına göre belirli bir hiyerarşi içinde sınıflanması ve yorumlanması tarihçinin temel çalışma yöntemidir.

Kaynakların sınıflanması

Yazılı kaynaklar: Tarihçilerin temel kaynaklarını teşkil eder.

* Arşiv belgeleri: kamuya ya da özel kişilere ait arşivlerde bulunan belgelerdir. Arşivler resmi kayıtlar, yazışmalar gibi çok çeşitli belgeleri içerir.

* Yayınlanmış resmi belgeler: Döneme ait kanunlar, kararnameler, kararlar

* İncelenen döneme ait hatıralar, eserler, edebiyat çalışmaları

* Dönemin basın-yayın organları (gazeteler, dergiler)

Sözlü kaynaklar Tarihçi eğer kendi yaşadığı döneme ilişkin çalışma yaptığı takdirde önem kazanan kaynak türüdür. İncelenen dönem ve konuyla bağlantılı kişilerle yapılan görüşmeler yoluyla sözlü kaynaklar oluşturulur. Sözlü kaynaklar, sözlü tarih adı verilen alt disipline temel oluşturur.

Diğer kaynaklar Yazılı ve sözlü kaynakların yeterli olmadığı durumlarda (ya da bu kaynakları tamamlamak amacıyla) fotoğraflar ve günlük eşyalar (örneğin Eski Yunan toplumu için vazo motifleri) birinci elden kaynak olarak tarih çalışmalarına temel oluşturabilir.

Kaynakların kullanımı

Tarih bilimi nesnel verilere, olgulra dayanan bir bilimdir, ancak nesnelliği bütünüyle yansıtması mümkün değildir. Tarihî çalışmaların birinci elden kaynaklara, arşiv belgelerine dayalı olması bu çalışmaların inceledikleri konu üerine mutlak bilgi verdiği, son sözü söylediği anlamına gelmez. Bu durumun nedenleri kaynaklara bağlı (nesnel) ve tarihçiye bağlı nedneler olarak ikiye ayrılabilir:

1. Arşiv belgeleri her zaman güvenilir bir kaynak teşkil etmez; örneğin resmi kayıtların henüz kaleme alındıkları sırada gerçekten uzak bilgiler yansıtmaları olasıdır. Tarihçi bu olasılıkları da göz önünde bulundurarak kaynaklara karşı eleştirel bir yöntem izler.

2. Kullanılacak olan belgelerin seçimi, sunuş şekli, tarih çalışmasının amacı, tarihçinin kişisel siyasi-ideolojik tercihleri, tarihçinin eser verdiği dönemin siyasi-ideolojik koşulları gibi çeşitli nedenler, tarih yorumlarına etki eder. Dolayısıyla aynı arşiv belgelerinden yola çıkılarak farklı tarih yorumlarına ulaşılması olasıdır.

Tarih biliminin geçmişi

Tarih biliminin ilk yazılı kaynakları Sümerler daha sonra Mısır, Hitit, Çin ve Hint uygarlıklarındaki dini mitoloji içerikli de olsa bir takım bilgilere sahip olan belgelerdir.Tarih yönteminin gelişmesine, eski Yunan uygarlığı'nda yaşayan Heredot ve Thukydides büyük katkılar yapmışlar.Bu anlayış Büyük Roma İmparatorluğu döneminde Polybos tarafından devam ettirilmiştir. Ayrıca Çinâ€™de Pan ailesi (M.S. I. yy) ile Duâ€™yun (732-812)'da tarih bilimine önemli katkılarda bulunmuşlarıdr.

İslam'da tarih biliminde en büyük atılım Kur'an ile olmuştur.Kur'an'daki kavimler, peygamberler v.s. hakkında biligiler bulundurması ayrıca hadislerin toplanması işi tarih yazıcılığını geliştirmiştir.

Avrupa'da Reform ve Rönesans ile birlikte filozofların bilimin yöntem, amaç ve kavramlar konusundaki düşünceleri Tarih bilimini de etkilemiştir.Voltaire doğa bilimlerinde olduğu gibi tarih biliminde de yasaların olabileceğini söyler.Herder ise doğa ile tarihin birbirine bağlı olduğunu ve bu sebeple tarihin yasaları doğa yasalarıyla bir olduğunu söyler.Bunların dışında Hegel, Kant gibi büyük düşünürler tarih bilimi hakkında değişik felsefeler üretmişlerdir.

Tarih yazma çeşitleri

Tarih yazma çeşitleri birbirinden dil özellikleri ve anlam bakımından biribirinde farklılık gösterir ve üç çeşit tarih yazsısı vardır.Bunlar:

Hikayeci yazım

İlk olarak eski Yunan'da kullanılan bir biçimdir.Halk arasında anlatılan hikayelerin, destanların ve öykülerin nesir halinde yazılmasıyla olauşan bir şekildir.Heredot da bu biçimde yazmış fakat olayları belli bir sıralama ve düzen içerisinde vererek çağdaşlarından ayrılmıştır.

Öğretici yazım

Okuyucuya tarihi olaylardan ders çıkarmak, milli ve ahlaki değerleri benimsetmek için yazılan anlatım tarzıdır.Bu tarzın önderliğini Thukydides yapmış ve tarihi, siyasi öğretimin bir parçası haline getirmiş, bu sayede tarih bilimin sosyal bilimler içinde nerede olduğunu belirlemiştir.

Bu biçimde örnek teşkil etme prensibiyle hareket ettiği için başarısızlıklar birkaç cümle ile yazılırken başarılar ve kahramanlıklar büyük yer kaplamakta ayrıca bu başarılarda belirgin şekilde ortaya çıkan kişiler kahraman olarak görülür bazen doğa üstü varlıklar olarak aks edilir.

Araştırmacı yazım

Olayların sebeplerini ve sonuçlarını derinlemesine inceleyerek, yer ve zaman bakımından dönemin toplumsal, ekonomik yapılarını, iklim ve diğer bütün şartları detaylı şekilde düşünerek, olayları sadece tek bir sebebe bağlamadan sade şekilde anlatılması tarzıdır.

Tarihin yararlandığı bilimler

1) Arkeoloji:Özellikle yazının olmadığı dönemlerdeki koşullar hakkında bilgi sağlamasıyla tarihçilerin yararlandığı bilimdir.

2) Antropoloji:Toplumların ırk yapılarını inceler.

3) İktisat:Ekonomik olayların kanunlarını ortaya koyan iktisat bilimi geçmişteki olayların iktisadi sebeplerinin anlaşılması konusunda tarihçilere ışık tutar.

4) Filololojiil bilimidir.Eski kaynakların çevrilmesi ve incelenmesi konularında tarih bilimine yardımcı olur.

5) Nümizmatik:Eski paraları inceler.

6) Heraldik:Mühürleri inceler.

7) Felsefe:Tarihteki olaylarda dönemin felsefesini bilmek ve düşünce yapısını öğrenmek tarihçinin olayları daha derin anlayabilmesini sağlar.

Epigrafi:Taş ve mermer kitabelerin üstündeki yazıları inceler.

9) Kronoloji:Tarihi olayların zaman içerisindeki yerini belirleyen, sıralayan ve düzenleyen bilimdir.

10) Sosyoloji:Toplumu incelemesiyel tarihi olaylardaki toplumların özelliklerinin bilinmesi konusunda tarih bilimine yardımcı olur.

11) Etnografi:Toplumn örf, adet ve geleneklerini inceler.

12) Filolojiil bilimidir.

13) Paleografya: Eski yazıları inceleyen bilim dalıdır.Yazılı kaynakların anlamlaştırılması bağlamında tarihçilerin faydalandığı bir bilimdir.

14) Coğrafya: Tarihçi olayları daha iyi anlamak için geçtiği yeri bilmek zorundadır.O yerin dağlarını, nehirlerini, toprak özelliklerini v.b. gibi bilgileri ona coğrafya bilimi verir.

15) Diplomatik: Resmi belgeleri inceleyen ve sınıflandırark tarihçiye yardımcı olur.
Linkback: Bilimin Kolları / Tarih

Ana Menü Android Telefon Yazılım Rom Destek Teknoloji Sitesi

Bilimin Kolları / Tarih

Konuyu Paylaş

Benzer Konular (5)

UYARI

BİLGİLENDİRME