Ana Menü Android Telefon Yazılım Rom Destek Teknoloji Sitesi

 



ve Kahve Çekirdekleri



[/i]Kahve,  kökboyasıgiller (Rubiaceae) familyasının Coffea cinsinde yer alan bir  ağaç ve bu ağacın meyve çekirdeklerinin kavrulup öğütülmesi ile elde  edilen tozun su ya da süt ile karıştırılmasıyla yapılan içeceği.



«o»[/b]

 



Kahve  ağacının ilk bulunduğu yer olan Habeşistan'ın Kaffa yöresinin Arapça  karşılığı "qahwah " dır. Araplar bugün bilinen kahveyi henüz  tanımıyorken kelime keyif veren içki, şarap anlamında kullanmaktaydı.  Bugünkü anlamını 14. yüzyılda kazanmaya başlamıştır. Bu Türkçe'de  "kahve"ye dönüşmüş, buradan da Avrupa'da café, caffe, koffie, coffee,  koffie, Kaffee şekline gelmiştir.



«o»[/b]

 



Kahve Ağacı[/i]



Çiçekleri beyaz ve hoş kokulu , kirazı andıran kırmızı meyvasının içinde  iki çekirdek bulunan, dikildikten yaklaşık 3 yıl sonra meyve vermeye  başlayan ve 30-40 yıl boyunca aralıksız meyve veren bir ağaç türüdür.  Doğal haline bırakıldığında 8-10 metreye kadar uzayan ağaç, meyvelerin  kolay toplanabilmesi için sürekli budanarak 4-5 metre uzunluğunda bir  çalı boyutunda tutulur. Kahvenin defne yaprağına benzer derimsi ve  kenarları dalgalı kışın dökülmeyen koyu, parlak ve sivri uçlu yaprakları  vardır.



 Bol yağış alan, ortalama sıcaklığın  18-24° C arasında bulunduğu ve don olayının görülmediği, ekvatorun 25  Kuzey'i - 30 Güney'i arasındaki kuşakta yetişir. Soğukta ağaç ölür,  ayrıca ani ısı değişiklikleri de ağaca zarar verir. Nemli ortamı  sevdiğinden, kahve ağacının düzenli yağışın olduğu tropik bölgelerde  yetiştirilmesi gerekir. Doğada pek çok yetişen türü olmasına rağmen  yalnızca coffea arabica ve coffea robusta adındaki türlerin tarımı  yapılmaktadır.



«o»[/b]

 

 

ve Meyvesi[/i]



Bol yağışların ardından kahve ağacı, yılda iki ya da üç kez bembeyaz  muhteşem çiçekler açar. Güçlü ve keskin kokuları kimi zaman yasemini  kimi zaman portakal ağacının çiçeğini andırır. Yeni çiçek vermeye  başlamış bir ağaç, dallarında bir yılda toplam 20-30 bin çiçek taşır.



 Kahve çiçekleri açtıktan birkaç saat sonra solmaya başlar ve yavaşça meyve olmak için hazırlanırlar.



«o»[/b]

 

  Kavrulmuş Kahve Çekirdeği



Kahve çiçeği beyaz renktedir ve yasemin gibi kokar. Kahve meyvesi;  büyüklüğü, şekli ve rengindeki benzerlikler nedeniyle "kahve kirazı"  olarak da adlandırılmaktadır. İçinde ince iki çekirdek bulunur.  Çekirdeklerin birbirine bakan tarafı düz, dış tarafı yuvarlaktır. Her  çekirdeğin içinde aynı biçimde bir tohum (kahve tanesi) vardır. Tanenin  düz yüzeyinde, içi sert bir besidokusu ile dolu olan, derin bir çizgi  yer alır, Besidokusunun dış tabakası ince bir zarla kaplıdır. Zarın  dışında ise daha sert bir kabuk vardır. Eğer kahve çekirdeği daha sonra  tohum olarak kullanılacaksa çekirdek kabuktan ayrılmaz.



 Bazı kahve ağaçlarının meyvesinden  iki yerine bir tane çekirdek çıkar. Bu çekirdek (peaberry), diğerlerine  göre çok daha yuvarlak bir şekle sahiptir. Tek olarak çıkan çekirdekler,  diğerlerinden ayrılarak üretim sürecinden geçirilir. Genellikle  fiyatları da normal kahveye göre çok daha pahalıdır.



 Kahve meyvelerinin çok düzenli kontrol edilmeleri gerekir, çünkü olgunlaştıktan sonra 14 gün içinde çürümeye başlarlar.



«o»[/b]

 



Tarımı [/i]

 

 

Kahve Çiçeği[/i]



Yengeç ve Oğlak dönencesi arasında tropikal iklime bölgelerde ağırlıklı  olarak tarımı yapılmaktadır. Toprak, aldığı su, güneşlenme zamanı, nem  kahvenin tadını ve aromasını değiştirmektedir. Eğer kahve yanardağın  eteğinde yetiştiriliyorsa kül kokuyor. Muz ağaçlarının gölgesinde  yetişiyorsa daha aromatik bir tadı oluyor.



«o»[/b]



 

Etiyopya'da  keşfedilen ilk kahve bitkisinden türemiş olan Coffea Arabica, daha çok  yüksekliği 800-2000 metre arasında olan dağlık platolarda veya volkanik  yamaçlarda yetişir. Her yağmurlu dönemin ardından çiçek açar ve  meyvelerinin olgunlaşması için yaklaşık 9 ay gerekir. Tipik bir arabica  ağacı, bir yılda yaklaşık 5 kg meyve verir ve bu meyvelerden 1 kg kahve  çekirdeği elde edilir.



 Yeşilimsi sarı renkteki oval  Arabica çekirdeklerinden üretilen kahve, Robusta'ya göre daha az kafein  içerir. Ayrıca daha lezzetli ve tatlı bir aromaya sahiptir.



 Arabica kahvesi dünya kahve  üretiminin %70'ini oluşturur. Ancak hastalıklara ve iklim koşullarına  çok dirençli olmadığından yetiştirilmesi daha zordur ve daha pahalıdır.



 En çok bilinen çeşitleri; Brezilya,  Orta-Doğu Afrika, Hindistan, Endonezya'da yetişen "Bourbon" ve Latin  Amerika'da yetişen "Typica"dır. Bunları Tico, Blue Mountain, Mundo Novo,  Caturra ve San Ramon izler.



 Arabica türünün asit oranı  Robusta'ya göre daha az ve aromalıdır. Bu yüzden damak tadı için en çok  bu türü tercih edilir. Ülkemizde ise yanlızca Mersin ve Anamurda deneme  dikimleri iyi sonuç vermiştir. Hali hazırda 16 hektar alanda kahve  tarımı yapılmaktadır.



«o»[/b]

 

Coffea  robusta, 0-600 metre arasında yetişir. Arabica'nın tersine düzensiz  olarak çiçek açar ve meyvelerinin olgunlaşması için yaklaşık 10-11 ay  gerekir.



 Sarımsı kahverengindeki yuvarlak  Robusta çekirdeklerinden üretilen kahve, Arabica'ya göre yaklaşık iki  kat daha fazla kafein içerir. Odunsu lezzeti nedeniyle kaliteli kahve  üreticilerinin tercih etmediği bir türdür. Ancak ucuz olmasından dolayı  maalesef bazı üreticiler tarafından kahve harmanlarına katılmaktadır.



 Robusta kahvesi dünya kahve  üretiminin yaklaşık %30'unu oluşturur. Hastalıklara ve iklim koşullarına  çok dirençli olduğundan yetiştirilmesi çok daha kolay ve ucuzdur.



 En çok bilinen çeşitleri; Java-Ineac, Nana, Kouliou ve Congensis'tir.



«o»[/b]



 

Kahve  içerdiği kafein maddesinin uyarıcı niteliği yüzünden dikkat artırıcı ve  stimülan özelliğe sahiptir. Ağrı kesicilerin etkisini %40  artırmaktadır.



«o»[/b]



 

T a r i h i[/i]

 

 

1900 )



[/i]





Kahve’nin anavatanı olan Etiyopya’nın yüksek yaylaları, yabani kahve  bitkisinin doğal olarak yetiştiği bölgelerde yerli halk bu bitkinin  tanelerini un haline getirip bir çeşit ekmek yapıyordu meyveleri  kaynatıldıktan sonra suyu içilmek suretiyle tıbbi amaçlı kullanılıyor ve  "sihirli meyve" olarak adlandırılıyordu.



 Kahve, ünüyle birlikte hızla Arap  Yarımadası'na yayıldı ve 300 yıl boyunca Habeşistan'da keşfedilen yöntem  ile içilmeye devam edildi. 14. yüzyılda ise yepyeni bir keşif ile  ateşte kavrulan kahve çekirdekleri, ezildikten sonra kaynatılarak içime  sunuldu. Kahve’yi ilk olarak işleyip içmeye başlayan Yemen'deki sufi  tarikatıdır. Buradan 1470’li yıllarda Aden’de , 1510’da Kahire’de  1511’de Mekke ‘de görülmüştür.



 Kanuni Sultan Süleyman döneminde,  1517'te, Yemen Valisi Özdemir Paşa, Yemen'de içtiği ve çok sevdiği  kahveyi İstanbul'a getirmiştir.



 Kahve, kısa zamanda itibarlı bir  içecek olarak saray mutfağında yerini aldı ve büyük ilgi gördü. Saray  görevleri arasına "kahvecibaşı" adında bir de rütbe eklendi. Padişahın  ya da bağlı olduğu devlet büyüğünün kahvesini pişirmekle görevli olan  kahvecibaşı, sadık ve sır tutmasını bilenler arasından seçilirdi.  Osmanlı tarihinde kahvecibaşılıktan sadrazamlığa yükselenlere bile  rastlandı.



 Saraydan konaklara ardından evlere  giren kahve, İstanbul halkının kısa sürede tutkunu olduğu bir lezzet  haline geldi. Satın alınan çiğ kahve çekirdekleri tavalarda kavrulup,  dibeklerde dövüldükten sonra cezvelerde pişiriliyordu.



1905 )[/i]



 



1544 yılında İstanbul’da Tahtakale’de iki Suriyeli Arap ilk kahvehaneyi açmışlardır.

 İstanbul'a  gelen Venedikli tacirler, çok sevdikleri bu içeceği Venedik'e taşıdı.  Böylece Avrupalılar kahveyle ilk kez 1615'te tanışmış oldu. Önceleri  limonata satıcıları tarafından sokaklarda satılan kahve, 1645'te açılan  İtalya'nın ilk kahvehanesinde yerini aldı. Kısa zamanda sayıları hızla  çoğalan bu kahvehaneler de; diğer pek çok ülkede olduğu gibi özellikle  sanatçıların, öğrencilerin ve her kesimden halkın bir araya gelerek  sohbet ettikleri en gözde yerler oldu. Kahve Paris’e 1643, Londra’ya  1651’de ulaştı.



 Avrupalılar dünyanın çeşitli  yerlerinde kahve plantasyonları kurdular. Endonezya-Cava’da 1712 yılında  kahve tarımı başladı. Hollanda Cava ve Doğu Hint Adaları’nda, Fransa  Antiller'de kahve yetiştirdi.



«o»[/b]



 

Kahveye Dair Rivayetler



[/i]Kaldi Adındaki Çoban

 8. yüzyıl ortalarında Habeşistan  Kaffa'da yaşayan Khaldi adındaki bir çobanın bir çalıya ait kırmızı  meyveleri yemesinin ardından hayvanlarının daha hareketli oldukları  dikkatini çekmiş ve kendisi de bu meyveyi denemiştir. Verdiği hissi ve  keyfi sevince diğerlerine de haber vermiş ve kahve bugünlere kadar  gelmiş.



Yemenli Şeyh Şazili

 Şeyh Şazili 14. yüzyıl sonlarında  Yemen’de yaşamış olması muhtemel bir Sufi Şeyhi’dir. Kahveyi ilk içtiği  rivayet edilen kişilerden biridir. Anadolu’da kahve falı için kahve  fincanı kapatılırken Şeyh Şazili ruhuna fatiha okunurmuş.



Ez-Zebhani

 16. yüzyılın Arap yazarı Ceziri’ye  göre kahve’yi ilk içen kişi ez-Zebhani olarak bilinen Yemenli  Cemalleddin Ebu Abdullah Muhammed İbn Said’dir. Bir olay yüzünden Aden’i  terkederek Etiyopya’ya giden Zebhani orada kahve içen insanlarla  karşılaşmış; Aden’e döndüğünde hastalanmış ve aklına kahve içmek gelmiş.  Kahve onu iyileştirmiş. Kahve’nin yorgunluk ve uyuşukluk giderme,  canlılık ve dinçlik kazandırma özelliklerini keşfetmiş.



 Süleyman Peygamber

 16. yüzyıl rivayetlere göre de  kahveyi içen ilk kişi Süleyman'dır. Süleyman yolculukları sırasında  uğradığı bir şehirde şehrin sakinlerinin bilinmeyen bir hastalığa  yakalandığını görür ve Cebrail’in buyruğu üzerine Yemen’den gelen kahve  çekirdeklerini kavurarak bundan hazırladığı içeceği hastalara verir.  Bunu içen hastalar iyileşir.



«o»[/b]

 



Dünya’da petrol’den sonra en büyük ticaret alanını oluşturan üründür.



Türkiye’deki Ticareti

İlk kez  1727 yılında Brezilya’dan kahve ithal edilmeye başlanmıştır.  Türkiye’deki en yaşlı kahve 1871 yılında kurulmuş Kurukahveci Mehmet  Efendidir. Anadolu’da kahve ekimi ile ilgili çalışmalar yapılmış fakat  başarılı olunamamıştır. 2.Dünya Savaşı sırasında Tekel kapsamına  alınmıştır. 1980’li yıllarda Nestle firması Nescafe’yi piyasaya  sürmüştür. 2004'ten beri Ülkemizde sadece Mersin ve Anamur'da 16  hektarlık bir alanda kahve tarımı yapılmaktadır.



«o»[/b]

 



 Türk Kahvesi â€" Telvesi ile servis yapılan tek kahve çeşidi

 â€¢ Espresso - Makine ile hazırlanan, koyu kavrulmuş, İtalya'ya özgü bir kahve türüdür.

 â€¢ Mırra - Şanlıurfa'ya özgü, birkaç kez demlenerek hazırlanan acı kahve.

 â€¢ Cappuccino â€" Espresso ve su buharı ile köpük haline getirilmiş süt eklenen kahve (köpük 2 santim kadar).

 â€¢ Americano â€" Espresso’nun sıcak su eklenerek yumuşatılmış şekli

 â€¢ Cafe au lait â€" Fransızların sütlü filtre kahvesi.

 â€¢ Ethiopian Yirgacheff â€" Şarabımsı buruk tadı olan Etiyopya kahvesi.

 â€¢ Latte â€" Espresso’ya az köpürtülmüş sütün eklendiği kahve (köpük 1 santim kadar).

 â€¢ Macchiato â€" Espresso’ya süt köpüğü eklenerek hazırlanan kahve.

 â€¢ Mocha â€" Latte’ye çikolata tozu veya şeker eklenmesiyle yapılan kahve.

 â€¢ Santos â€" Brezilya’da bir liman adıdır,kahve yetişmez.

 â€¢ Sumatran â€" Düşük asit dengesine sahip Endonezya kahvesi.

 â€¢ Supremo â€" Kolombiya'da en kaliteli kahve kategorisine verilen ad'dır.

 â€¢ Viennese â€" Espresso’ya çikolata ve krema katılarak hazırlanan Viyana usulü kahve.




Linkback: Kahve | Kahvenin Tarihi