Maymunlaşıyor Muyuz? Ilginc Ötesi Ve Gereksiz Bir Arastirma!!

25 Ekim 2014, 00:27:13

En cok satan kitaplar listesinde haftalarca birinci sirada yer alan freakonomics kitabinin yazari steven levitt, yaklasık bir yil once new york times da, yale universitesinde yapilan cok ilginc bir arastirma hakkinda ses getiren bir yazi yazdi. yazinin ve arastirmanin ilginc olmasinin nedeni,bu arastirma para ve maymunlarla ilgili.

keith chen, yale universitesinde ekonomi bolumunde gorev yapan bir profesor. keith chen in arastirmasi;

maymunlara, para kullanmayi ogretmek ve bunun sayesinde topladigi bilgileri, bizlerin yani insanlarin, para ile olan iliskisini karsilastirip, cesitli sonuclar cikarmak. arastirma, yale universitesinin maymun laboratuarinda basliyor. bu laboratuarda 7 adet

capuchin maymunlari, bir ana ve bircok kucuk deney kafeslerinde, para

kullanmayi ogreniyorlar. para olarak, gumus renkli, somun kullaniliyor.

surec gayet basit. ana kafesten bir maymun alinip, deney kafesine

koyuluyor. bu maymuna para adini verdikleri somun veriliyor. maymun oncellikle bu

somunu kokluyor, agzina goturuyor. bu asamada bir tepsi icinde cesitli

yiyecekler getiriliyor: elma, uzum ve jell-o. amac, bu 7 maymunun her

birinin sevdigi yiyecek turunu bulmak ve bu yiyecegi elde etmek icin

parayi kullanmalarini saglamak. deney kafesindeki maymun elmayi seciyor.

arastirmacilar, maymuna elmayi vermeden once, elinden parayi alip, maymuna yiyecegi veriyorlar. bu surec haftalarca suruyor ve maymunlar birkac hafta sonra,

ellerindeki somunun yani paranin gucunu anlamaya basliyorlar.

maymunlar paranin kullanimini; arastirmacilar, en cok tercih edilen

yiyecegi ogrendikten sonra, yeni bir surec basliyor: fiyatlandirma. bu yeni

surecteki amac, maymunlarin, biz insanlar gibi rasyonel kararlar verip vermedigini

bulabilmek. boylece arastirmacilar, bircok maymunun tercihi olan

jell-o nun fiyatini iki somun, elmanin fiyatini yarim somun ve uzumun fiyatini ise

bir somun yapiyorlar. bulduklari sonuc ise gercekten ilginc. maymunlar, deney

sirasinda, biz insanlar gibi para harcama konusunda cogu zaman rasyonel

davraniyorlar. parasini, en cok yiyecek alabilecegi sekilde harcamaya

basliyorlar. maymunlar, 1 somun verip, 2 dilim elma almayi, fiyati 2

somun olan bir adet jell-o ya tercih etmeye basliyor.

buraya kadar her sey guzel! gunlerden bir gun, yine ana kafesten, deney

kafesine alinan maymun, deney kafesindeki bir tepsi icinde bulunan 12

somunu gorup, aniden cilgina donuyor. paralarin bulundugu tepsiyi kapip, ana

kafese firlatiyor ve kendisini de ana kafese atiyor. ana kafesteki butun

maymunlar bir anda gokten para yagdigini gorup, yere dusen paralari kapismaya

basliyorlar. levitt, bunu yazisinda maymun tarihinde gerceklesen ilk

"banka soygunu"(maymunun tepsiyi calmasi) ve "hapishane kacisi"

(maymunun deney kafesinden, ana kafese kacisi) olarak tanimliyor.

butun bu kaos icinde arastirmacilar, ana kafesteki maymunlardan parayi

geri almaya calisiyor. olay biraz yatistigi bir anda keith chen, hic gormemeyi

tercih ettigini soyledigi bir olaya sahit oluyor: erkek maymunlardan

biri, disi maymunlardan birine yaklasip, ona elinde bulunan somunlardan birini

veriyor ve bunun karsiliginda disi maymun, erkek maymunun seks teklifini

kabul ediyor! ısin ilginc yani bu iki maymunun "isi" bittikten sonra,

disi maymun "kazandigi" parayi arastirmaciya getirip, bununla uzum almaya

calisiyor. chen, bu olayi maymun tarihindeki ilk "fuhus" olarak tanimliyor.

universitenin arastirma etik bolumu, maymunlar uzerinde yapilan para

arastirmasinin, maymunlarin yasam kosulunu, degerlerini ve gundelik

yasamlarini tamamen degistirdigi ve zedeledigi gerekcesiyle, arastirmayi

iptal edip, maymunlara para verilmesini yasakliyor. .
Linkback: Maymunlaşıyor Muyuz? Ilginc Ötesi Ve Gereksiz Bir Arastirma!!

Ana Menü Android Telefon Yazılım Rom Destek Teknoloji Sitesi

Maymunlaşıyor Muyuz? Ilginc Ötesi Ve Gereksiz Bir Arastirma!!

Konuyu Paylaş

Benzer Konular (5)

UYARI

BİLGİLENDİRME